Het was eind jaren zestig van de vorige eeuw. Ik was 10-12 jaar oud en logeerde een week bij mijn grootmoeder, die toen tegen de zeventig liep. Zij nam me mee naar bijeenkomsten met vrienden die allerlei spellen uit de oude doos speelden. Domino, Halma en nog wat meer spelen uit de twintiger jaren. Ik mocht meedoen, vond het leuk om door deze oude mensen serieus genomen te worden en speelde hartstochtelijk mee.
Die herinnering schoot door mijn hoofd toen ik hoorde van het Digital Ludeme Project. Onder leiding van de Australiër Cameron Browne was een team computerexperts en een archeoloog/antropoloog bezig om alle spellen van oudheid en heden, van over de hele wereld, in kaart te brengen, te documenteren en ook een computerprogramma te schrijven dat al die spellen ook kon spelen.
Ik heb me direct aangemeld en heb als tester van al die spellen gefunctioneerd. Vergeleken bij deze mensen is mijn programmeertalent uiterst beperkt, maar ik heb ook daar toch kleine bijdragen aan geleverd. Ik sta bij de tweede link hieronder bij “About” .
Neemt u eens een kijkje op http://ludeme.eu voor algemene informatie over het project, of op http://ludii.games voor de afzonderlijke spellen. U kunt op die laatste site van ca. 1300 spellen, met daarbinnen talloze variaties op die spellen, een beschrijving lezen, een kaart naar voren halen waar het gespeeld werd en in welke tijd. Van de spellen die de Farao’s in Egypte speelden tot de spellen van onze tijd.
Als u het -gratis- programma downloadt (de aanwezigheid van “Java” op uw computer is vereist) kunt u al deze spellen ook spelen tegen elkaar, de computer controleert dan of de zetten legaal zijn, of ook tegen uw computer spelen. Er is een keuze tussen meer dan 20 verschillende A.I. technieken die de computer toepast, zoals “at random” , “reken zo diep mogelijk”, “Monte Carlo systeem”, waarbij de computer op de achtergrond met verschillende zetten honderden partijtjes tegen zichzelf speelt met milliseconden bedenktijd, en de zet speelt met het beste statistische resultaat. U kunt zelfs de verschillende soorten A.I. tegen elkaar laten spelen, om te zien welke soort voor dit spel het beste presteert.
Het was voor mij een oud weerzien. Voor het eerst in 50 jaar kon ik weer Halma spelen. Dammen zonder lid te worden van een damclub, en me verbazen in allerlei exotische spellen waarvan ik alleen vaag het bestaan wist, Wie ter wereld buiten Kazachstan speelt er Toguz Kumalak? Het was ook een intellectuele openbaring. Er zijn spelen regionaal gebonden, zoals de Hnefatafl spelen van Noord-Scandinavië en de Mancala spellen uit Afrika. Hoewel, door jaarlijkse Hadzj in de Islamitische wereld zijn vele spellen uitgewisseld en meegenomen naar andere landen, met als gevolg dat sommige spellen uit Afrika tot aan Vietnam zijn uitgewaaierd en daar enthousiast worden gespeeld. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de vele varianten op het schaakspel: Chinees, Japans, Koreaans schaak, ik loop over….
Er zijn spelen die de computer zo goed als feilloos speelt. Ik heb nog geen enkele partij in het molenspel (Engels: Morris) kunnen winnen van de computer, in welke variant ook, Ook bij de Afrikaanse Mancala-spellen is de computer onverslaanbaar. Bij andere spelen is de computer een waardige tegenstander, bij nog weer andere (schaken helaas) bakt dit programma er helemaal niets van. Bij schaken speelt mee dat dit een algemeen spellenprogramma is, niet gespecialiseerd op schaken. Er is blijkbaar specifieke ingeprogrammeerde schaakkennis nodig, of een voor de particulier onbetaalbare kolossale hoeveelheid computerkracht om een goede partij schaak te kunnen spelen. Dan kan er dieper worden gerekend.